TERUGBLIK: Online bijeenkomst kunst en rouwverwerking

(afbeelding: 'De favoriete jas van mijn vader' 2020, Senad Alic)

Terugblik Online bijeenkomst kunst en rouwverwerking 23 November. 

Op 23 november was er een online bijeenkomst getiteld kunst en rouwverwerking. Op deze online lezing spraken verschillende kunstenaars, deskundigen en onderzoekers over sterven, het rouwproces en welke rol kunst en kunstenaars spelen en hebben gespeeld rondom dit thema. Hoe kijken we tegenwoordig aan tegen de dood, hoe gaan we er mee om en hoe kunnen we er mee omgaan?

Ageeth Ouwehand van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving sprak over het belang van het gesprek rondom dood en rouwverwerking. Het doel van de RVS is om ervaringen met de dood, verlies en rouw het beste kunnen worden ondersteund.

Hiervoor hebben zij o.a. de podcast ‘Stervelingen’ ontwikkeld,  (https://www.raadrvs.nl/stervelingen) waarin verschillende mensen hun ervaringen rondom sterfelijkheid, ziekte en de dood hebben gedeeld, dit zijn zowel patiënten als hun nabestaanden. Hoe ga je bijvoorbeeld om met iemand die het er niet over wil hebben? Mag daar ook ruimte voor zijn? Van wie is de dood? Ook biedt de RVS inspiratie advies en ziet zij een rol weggelegd voor kunstenaars om met aandacht stil te kunnen staan bij dit onderwerp. 

Laura Cramwinkel van het Uitvaartmuseum in Amsterdam en onderzoeker Martin Hoendert van Tilburg University spraken over de rol van dood en rouwverwerking door de jaren heen, de rol van de kunst en rituelen in afscheid en herdenken in zowel het Christelijke gedachtengoed en hoe we er tegenwoordig mee om gaan. De nadruk ligt op herinneren en verwerken, maar mag er ook aandacht zijn voor het verdriet en het gemis?

Kunstenaar Senad Alic vertelde over zijn persoonlijke omgang met de dood, in een cultuur waarin spreken over de dood helemaal niet zo makkelijk is. De plaats waar je wordt begraven is heel belangrijk, en biedt ook in het schilderen en ingang voor gesprek, samen met objecten die in betekenis verbonden zijn aan de overleden persoon. 

Kunstenaar Laurien Scholten is net afgestudeerd met haar project en workshop ‘#Yodo’ Een manier om de dood bespreekbaar te maken en het alvast eens te hebben over jouw eigen levenseinde en uitvaartwensen. In verschillende stappen, eerst met een memory spel om het gesprek te openen tot aan de ‘generale repetitie’ waarin de uitvaart als een soort toneelstuk wordt opgevoerd wordt het gesprek gestimuleerd met een tikkeltje humor en ironie om het taboe en het ongemak te doorbreken.

Tenslotte was er een nagesprek. Binnenkort verschijnt een verslag over de bijeenkomst op 1sociaaldomein.nl ook kun je daar verder praten en netwerken met de deelnemers en andere betrokkenen. 

(terugblik door Iris Jousma)