Ruimte voor Rouwen. Biedt natuur troost en hoe is dat in andere culturen?

Expositie van ondergetekende en kennis van professor in de rouw: Manu Keirse      
"Natuurlijke Ruimte voor Rouwen"

Wat als, zoals filosoof Levinas het noemt: “de verborgen tranen van de wereld” wél gedeeld worden? Wat biedt troost in moeilijke tijden?

Het zijn belangrijke vragen in mijn werk als rouw-begeleider. Ik spreek vaak jongeren waarvan een of beide ouders overleden zijn. Ze hebben het gevoel dat ze rondlopen met een "geheim", en vragen zich af of ze het wél of niet met anderen gaan delen. Zit een ander op zo’n heftig verhaal te wachten? Word ik dan zielig gevonden? Barst ik in tranen uit? Krijg ik allerlei adviezen en opmerkingen die mij niet gaan helpen? Dat soort interne gedachtenspinsels maken het een extra ingewikkeld en voornamelijk eenzaam proces. 

Jongeren zijn de spiegel van de maatschappij. Hoe komt het dat ze zoveel ongemak en eenzaamheid in rouw ervaren? Is dat ook het geval in andere culturen? Het liefst gaan we in onze geïndividualiseerde, rationele, ontzuilde samenleving pijnlijke onderwerpen zoals de dood uit de weg. We leven steeds meer in een illusie van maakbaarheid. Hoe ga je dan om met existentiële tegenslagen? De primaire reacties zijn: vluchten, vechten, bevriezen, verdoven of aanpassen. Hoe leeft de samenleving waar je wieg staat “rouw “voor? 

Zoals bij een individu opgekropt verdriet gaat etteren, zal verwaarloosde en afgeschermde ellende in de maatschappij mensen ook ziek maken. De jongeren die zich bij deze lotgenotengroep aansluiten (Eve-Foundation) leren dat lief en leed te delen veel oplevert. Het ervaren van sociale steun is essentieel. 

Wat als onze samenleving vaker bruikbare inzichten over rouw en veerkracht aan zouden reiken? In tijden van persoonlijke én globale crises - in een juist sterk geïndividualiseerde samenleving - is een overstijgend groepsgevoel, solidariteit en compassie broodnodig. 

Graag ga ik met jullie in gesprek over dit onderwerp waarbij ik deze vragen inbreng (en graag vragen in dit kader aanvullen): Wat zijn verschillen/overeenkomsten in persoonlijk verlies en achteruitgang van een leefbare planeet? Kan de natuur naast een gevoel van rouw door het bewustworden van deze achteruitgang ook troost bieden in tijden van verlies en rouw? Welke onderbouwing is daarvoor te vinden? Kan kunst daarin een rol spelen om het op een andere manier te laten ervaren? Hoe ervaren andere culturen troost in verbinding met de natuur? Welke culturen ervaren natuur en mens als een geheel en wat doet dat met het rouwproces? Wie kent kunst/poëzie/muziek of dans met als thema rouw/klimaatrouw? Welke boeken/wetenschappelijke onderzoeken kunnen jullie in dit kader aanraden? Nog een concrete vraag: zouden jullie willen helpen een "troostplaats" te ontwerpen? Het kan een bankje zijn, of een "hemeltelefoon" of een andere mooie gedenkplek. Graag jullie ideeën daarover.